Pedagogisch medewerker smeert zonnebrandcrème op wang van jongetje

Waarom aandacht voor slim in de zon

Icoon bescherming zon

De zon heeft fijne kanten: je wordt er blij van, je bioritme wordt aangestuurd en je huid maakt vitamine D aan. Er is ook een schaduwzijde aan de zon: je huid kan verbranden en je immuunsysteem wordt onderdrukt. Sommige nadelen van teveel zon blijken pas op latere leeftijd. Huidschade is schadelijk voor iedereen, maar vooral voor kinderen kunnen beschadigingen door uv-straling uit zonlicht nare gevolgen hebben; hun huidcellen zijn extra kwetsbaar. Bij kinderen in de groei gaat de celdeling zo snel dat niet alle beschadigde huidcellen zich kunnen herstellen voordat ze zich weer gaan delen. In beschadigde cellen ontstaan 'littekens' die kinderen hun leven lang met zich meedragen. Aan de buitenkant is dat niet te zien: de beschadigingen zitten diep in de huidcellen. Hoe meer 'littekens', hoe groter de kans dat een kind op latere leeftijd huidkanker krijgt.

Huidkanker is een groeiend probleem in Nederland. In 2021 zijn 22.800 nieuwe gevallen van huidkanker vastgesteld. In 2020 stierven 950 mensen aan huidkanker. In de meeste gevallen is huidkanker een gevolg van blootstelling aan uv-straling. Bescherming tegen uv-straling voor kinderen, ook in de dagopvang, is extra belangrijk. Vooral schade door uv-straling opgelopen in de jeugd is een risicofactor voor het krijgen van huidkanker op latere leeftijd. Ernstige verbranding in de jeugd  vergroot de kans op melanoom (de meest erge vorm van huidkanker) aanzienlijk. Als kinderen zich beschermen tegen de zon en niet meer verbranden, voorkomt dat in de toekomst veel gevallen van huidkanker. 

Het zonneseizoen is gedurende de gehele lente en zomer. Bescherm in deze periode de kinderen tegen de zon, eenvoudig door ‘weren, kleren, smeren’ (in deze volgorde): 

Weren 

  • Houd kinderen tussen 11.00 en 15.00 uur uit de volle zon.
  • Zorg voor schaduwplekken waar kinderen buiten spelen.

Kleren 

  • Kleding beschermt tegen de straling van de zon. Hoe dichter een stof geweven is, hoe beter ze beschermt. Een dunne, lichte stof (bijvoorbeeld een katoenen T-shirt of een zijden bloes) heeft normaal een beschermingsfactor van SPF 2 tot 10. Bij een dicht geweven katoenen T-shirt kan dat oplopen tot SPF 20, wat bijna vergelijkbaar is met een correct aangebrachte zonnecrème (SPF tot 30). Een jeansbroek blokkeert het uv-licht bijna volledig. 
  • Stimuleer kinderen op heel zonnige dagen een petje of hoedje te dragen ter bescherming tegen de zon.
  • Laat kinderen ook hun ogen beschermen tegen uv-straling, laat ze een uv-werende zonnebril opzetten

Smeren 

  • Vraag ouders op zomerse dagen hun kind thuis al in te smeren. 
  • Smeer kinderen (bij voorkeur twintig minuten) voordat ze naar buiten gaan in met zonnebrandcrème.
  • Gebruik een zonnebrandcrème met beschermingsfactor 30 of hoger, bij voorkeur met zowel een UVA als een UVB-filter (UVA-straling dringt diep door in de huid, waar het schade aanricht aan DNA. UVA zorgt er ook voor dat de huid veroudert. UVB zorgt ervoor dat de huid verbrandt als die niet goed is beschermd tegen de zon).  
  • Smeer voldoende zonnebrandcrème. De richtlijn voor kinderen is:
    • 1 theelepel voor het gezicht en de hals, 
    • 2 theelepels voor de armen en de schouders, 
    • 2 theelepels voor de borst, buik en rug, 
    • 2 theelepels voor de benen en voeten.
  • Herhaal het insmeren bij langdurig buiten zijn iedere twee uur, of vaker bij sterke transpiratie of na het zwemmen en afdrogen.

Print de infograhpic van de Zonnetjesweek uit en hang de tips op in je opvanglocatie. 

Tips voor buitenspelen bij (erg) warm weer

  • Wanneer het erg warm is, pas de activiteiten hierop aan. Doe rustiger aan en speel meer met water. 
  • Let erop dat kinderen niet te warm zijn aangekleed en dat schouders zoveel mogelijk zijn bedekt.

Hoe voorkom je uitdroging? 

  • Bied de kinderen bij warm weer meer drinken aan dan normaal. Een kind mag altijd om meer drinken vragen; geef het in dat geval. 
  • Zorg bij zeer warm weer, naast extra drinken, dat kinderen gezond eten volgens de Schijf van Vijf. Zo krijgen ze voldoende zout binnen via hun eten.
  • Houd bij jonge kinderen de kleur van de urine in de gaten. Als de urine donker van kleur is, bied het kind dan meer drinken aan.  

Blog - Bescherming tegen zon: maak er een feestje van!

'Goed insmeren, voldoende drinken, niet op het heetst van de dag naar buiten: toen we ons zonnebeleid opstelden, ontdekten we dat we onbewust al heel veel deden. Zo werd ook duidelijk dat een zonnebeleid niet veel extra werk betekent.'

Lees de blog van Renate Aarts, ambassadeur Gezonde Kinderopvang, op Kinderopvangtotaal.nl. 

Aan de slag met zonbescherming op 4 pijlers

Uit onderzoek weten we dat het effectief is wanneer je activiteiten uitvoert op de volgende pijlers:

  • beleid, 
  • ontwikkelen, 
  • omgeving,   
  • signaleren.

Aan welke activiteiten je kunt denken lees je hieronder. Kijk voor achtergronden over de pijlers bij Wat is Gezonde Kinderopvang

Beleid inhoud

Het beleid beschrijft maatregelen voor bescherming tegen de zon bij buitenspelen en andere buitenactiviteiten:

  • Er is te allen tijde aandacht voor het voorkomen van verbranding bij de kinderen.
  • Bij buitenactiviteiten en buitenspelen langer dan een half uur smeren de pedagogisch medewerkers de kinderen in met zonnebrandcrème, of doen kinderen dat zelf.
  • Buitenspelen en buitenactiviteiten vinden waar mogelijk plaats in de schaduw.
  • Kinderen krijgen eventueel bedekkende kleding aangetrokken ter bescherming tegen de zon. Ook de medewerkers zelf beschermen zich tegen de zon.

Ontwikkelen inhoud

  • Zorg dat medewerkers zich bewust zijn van de gevaren van de zon voor de kinderen en voor zichzelf.
  • Zorg dat medewerkers weten dat zij de kinderen en zichzelf altijd moeten beschermen tegen de zon volgens het beleid zoals hierboven beschreven.
  • Leer (oudere) kinderen dat ze zich altijd moeten beschermen tegen de zon. Leg hen uit waarom dit belangrijk is. Zorg dat ze zich in (laten) smeren met zonnebrandcrème voordat ze naar buiten gaan. 
Heeft jullie organisatie een coach Gezonde Kinderopvang?

Gebruik de  themamodule Bescherming tegen de zon uit de scholing van Gezonde Kinderopvang. Daarmee help je pedagogisch medewerkers hun kennis en vaardigheden rond dit thema te verdiepen. Log in op Mijngezondekinderopvang.nl.

Omgeving inhoud

  • Zorg dat er op buitenplekken van de bso schaduw is en dat de speelplekken in de schaduw opgesteld staan.
  • Zorg dat de kinderen zich regelmatig (elke twee uur) opnieuw in (laten) smeren als het zonnig weer is tijdens buitenspelen of -activiteiten.
  • Informeer ouders indien nodig of gewenst over de noodzaak van zonbescherming en welke regels de bso hanteert. Idealiter voeren zij thuis hetzelfde gedrag uit, zodat zonbescherming voor kinderen vanzelfsprekend is. Het is goed als kinderen van hun ouders en op de bso hetzelfde voorbeeld krijgen. 
  • Vertel ouders aan het eind van de dag in hoeverre de kinderen zijn beschermd tegen de zon. Zo geef je indirect het belang van zonbescherming aan bij de ouders.

Signaleren inhoud

Houd de huid van kinderen in de gaten: bescherm de huid voordat deze verbrandt en haal kinderen die rood kleuren uit de zon. 

Meer informatie

Ondersteuning nodig?