Waarom aandacht voor slim in de zon

Icoon bescherming zon

​De zon heeft fijne kanten: je wordt er blij van, je bioritme wordt aangestuurd en je huid maakt vitamine D aan. Er is ook een schaduwzijde aan de zon: je huid kan verbranden en je immuunsysteem wordt onderdrukt. Sommige nadelen van teveel zon blijken pas op latere leeftijd. Huidschade is schadelijk voor iedereen, maar vooral voor kinderen kunnen beschadigingen door uv-straling uit zonlicht nare gevolgen hebben; hun huidcellen zijn extra kwetsbaar. Bij kinderen in de groei gaat de celdeling zo snel dat niet alle beschadigde huidcellen zich kunnen herstellen voordat ze zich weer gaan delen. In beschadigde cellen ontstaan 'littekens' die kinderen hun leven lang met zich meedragen. Aan de buitenkant is dat niet te zien: de beschadigingen zitten diep in de huidcellen. Hoe meer 'littekens', hoe groter de kans dat een kind op latere leeftijd huidkanker krijgt.

Huidkanker is een groeiend probleem in Nederland. In 2021 zijn 22.800 nieuwe gevallen van huidkanker vastgesteld. In 2020 stierven 950 mensen aan huidkanker. In de meeste gevallen is huidkanker een gevolg van blootstelling aan uv-straling. Bescherming tegen uv-straling voor kinderen, ook in de dagopvang, is extra belangrijk. Vooral schade door uv-straling opgelopen in de jeugd is een risicofactor voor het krijgen van huidkanker op latere leeftijd. Ernstige verbranding in de jeugd  vergroot de kans op melanoom (de meest erge vorm van huidkanker) aanzienlijk. Als kinderen zich beschermen tegen de zon en niet meer verbranden, voorkomt dat in de toekomst veel gevallen van huidkanker. 

Zo zorg je dat de huid van een kind niet verbrandt:

  • Houd kinderen tussen 11.00 en 15.00 uur zoveel mogelijk uit de zon.  
  • Houd kinderen jonger dan 1 jaar helemaal uit de directe zon.
  • Laat kinderen niet te lang in hun blootje of zwemkleding lopen. Trek ze op tijd een T-shirtje aan of laat het kind UV-werende kleding dragen. Een petje of zonnehoed helpt om hoofd en gezicht te beschermen. 
  • Smeer het kind twintig minuten voordat het naar buiten gaat in met een zonnebrandcrème met beschermingsfactor SPF 30 of hoger, bij voorkeur met een zonnebrandcrème met zowel UVA als UVB filter (UVA-straling dringt diep door in de huid, waar het schade aanricht aan DNA. UVA zorgt er ook voor dat de huid veroudert. UVB zorgt ervoor dat de huid verbrandt als die niet goed is beschermd tegen de zon.)
  • Smeer voldoende zonnebrandcrème. De richtlijn voor kinderen is:
    • 1 theelepel voor het gezicht en de hals, 
    • 2 theelepels voor de armen en de schouders, 
    • 2 theelepels voor de borst, buik en rug, 
    • 2 theelepels voor de benen en voeten.
  • Herhaal het insmeren elke twee uur, of vaker bij sterke transpiratie of na het zwemmen en afdrogen. Vraag ouders op zomerse dagen hun kind thuis al in te smeren. 
  • Laat kinderen zien hoe ouders/verzorgers omgaan met zonbescherming. Geef ze het goede voorbeeld.

Print de infograhpic van de Zonnetjesweek uit en hang de tips op in je opvanglocatie. 

Tips voor buitenspelen bij (erg) warm weer

  • Wanneer het erg warm is, pas de activiteiten hierop aan. Doe rustiger aan en speel meer met water. 
  • Let erop dat kinderen niet te warm zijn aangekleed en dat schouders zoveel mogelijk zijn bedekt.

Hoe voorkom je uitdroging? 

  • Bied de kinderen bij warm weer meer drinken aan dan normaal. Een kind mag altijd om meer drinken vragen; geef het in dat geval. 
  • Zorg bij zeer warm weer, naast extra drinken, dat kinderen gezond eten volgens de Schijf van Vijf. Zo krijgen ze voldoende zout binnen via hun eten.
  • Houd de kleur van de urine in de gaten. Als de urine donker van kleur is, bied het kind dan meer drinken aan.  

Blog - Maak er een feestje van!

'Goed insmeren, voldoende drinken, niet op het heetst van de dag naar buiten: toen we ons zonnebeleid opstelden, ontdekten we dat we onbewust al heel veel deden. Zo werd ook duidelijk dat een zonnebeleid niet veel extra werk betekent.'

"Zing een insmeerliedje, maak er een feestje van", aldus Renate Aerts, ambassadeur Gezonde Kinderopvang. Lees haar blog op Kinderopvangtotaal.nl. 

Aan de slag met zonbescherming op 4 pijlers

Uit onderzoek weten we dat het effectief is wanneer je activiteiten uitvoert op de volgende pijlers:

  • beleid, 
  • ontwikkelen, 
  • omgeving,   
  • signaleren.

Aan welke activiteiten je kunt denken lees je hieronder. Kijk voor achtergronden over de pijlers bij Wat is Gezonde Kinderopvang

Beleid inhoud

In het beleid beschrijf je dat jullie bij buiten spelen en andere buitenactiviteiten zonbeschermende maatregelen nemen. Je zorgt er altijd voor dat kinderen niet verbranden, want:

  • Je smeert kinderen in met zonnebrandcrème met beschermingsfactor SPF 30 of hoger als ze buitenspelen en bij andere buitenevenementen. 
  • Buitenspelen en buitenactiviteiten vinden waar mogelijk plaats in de schaduw. 
  • Je trekt kinderen op tijd een T-shirtje of andere beschermende kleding aan. Met een petje of zonnehoed bescherm je hun hoofd en gezicht. Een UV-werende zonnebril beschermt de ogen. 
  • Je houdt kinderen jonger dan 1 jaar volledig uit de directe zon. 
  • Ook pedagogisch medewerkers beschermen zichzelf tegen de zon.

Ontwikkelen inhoud

  • De medewerker is zich bewust van de gevaren van de zon voor zichzelf en voor de kinderen.
  • De medewerker weet dat zij altijd zichzelf en de kinderen moet beschermen tegen de zon en volgt het beleid zoals hierboven beschreven.
  • (Oudere) kinderen leren dat ze zich altijd moeten beschermen tegen de zon. Voordat ze naar buiten gaan, smeren ze zich in met zonnebrandcrème of laten ze zich insmeren.
Heeft jullie organisatie een coach Gezonde Kinderopvang?

Gebruik de  themamodule Bescherming tegen de zon uit de scholing van Gezonde Kinderopvang. Daarmee help je pedagogisch medewerkers hun kennis en vaardigheden rond dit thema te verdiepen. Log in op Mijngezondekinderopvang.nl.

Omgeving inhoud

  • Op de buitenspeelplaats van de kinderopvang is schaduw. Spelactiviteiten vinden zoveel mogelijk plaats in de schaduw.
  • Geef wat tips voor thuis. Bij de ouders ligt een grote taak rond bescherming tegen de zon. Kinderen zien hoe ouders hier zelf mee omgaan. Je informeert daarom ouders over huidkanker en de noodzaak van zonbescherming.
  • Je stimuleert ouders zichzelf en hun kinderen voordat ze langere tijd naar buiten gaan royaal in te smeren met zonnebrandcrème en dit regelmatig herhalen. 
  • Je stimuleert ouders dat ze hun huid en de huid van hun kinderen beschermen door kleding aan te trekken of door de schaduw op te zoeken.

Signaleren inhoud

  • Houd de huid van kinderen nauwlettend in de gaten. Bescherm hun huid vóórdat die verbrandt. Kinderen die toch rood kleuren haal je direct uit de zon.
  • Benader ouders van kinderen die in de kinderopvang verbrand zijn persoonlijk. Zeg dat het insmeren bij dit kind aan jouw aandacht is ontsnapt en bied excuses aan.
  • Benader ook ouders van kinderen die met een verbrande huid in de kinderopvang verschijnen persoonlijk. Wijs ze vriendelijk op zon beschermende maatregelen voor hun kind. 
Smeren kleren weren

Voorbeeld zonprotocol

Ter inspiratie kun je het zonbeleid downloaden uit Slim met de Zon, een lespakket voor de basisschool van het KWF. 

Meer informatie

  • Zonnetjesweek van het Huidfonds: themaweek over veilig spelen in de zon. 
  • Veelgestelde vragen over zonbescherming beantwoord op Zonnetjesweek.nl

Ondersteuning nodig?