Slaap is een van onze basisbehoeften. Goed slapen heeft allerlei gezondheidsvoordelen, maar hoe weet je nu of kinderen genoeg slapen en wat kun je doen om meer aandacht te besteden aan slaap? Dr. Monique L‘Hoir’, pedagoog, gezondheidsbevorderaar en docent aan de Wageningen Universiteit legt uit hoe slaap bijdraagt aan een Gezonde Kinderopvang en geeft tips waarmee je als kinderopvang aan de slag kunt.

Het belang van slaap

foto Monique L'Hoir

Slaap is belangrijk om te leren, vertelt Monique. “Doelgericht een puzzel oplossen en bezig zijn met een taak zoals veterstrikken, lukt beter als een kind is uitgerust. Voldoende slaap helpt bij een gezonde mentale en lichamelijke ontwikkeling, de taalontwikkeling, het geheugen, prestaties op school, de sociale ontwikkeling en het behouden van een gezond gewicht.”

Kinderen maken overdag veel mee. ’s Nachts verwerken ze hun ervaringen en voelen zich daardoor ’s ochtend weer anders. “Langdurig niet goed slapen leidt tot allerlei problemen. Slaapgebrek beïnvloedt hoe kinderen reageren en zorgt dat ze minder alert zijn”, vervolgt Monique. “Slaap heeft op latere leeftijd invloed op het ontwikkelen van angstklachten of een depressie. Het is dan ook belangrijk dan een kinderopvang aandacht schenkt aan goed slapen.”

Signaleren en bespreken van slaap

Kinderen die slecht slapen, zijn soms makkelijk te herkennen aan de bekende signalen zoals gapen of een slecht humeur. “Toch zijn ze lang niet altijd slaperig. Vaak zijn kinderen vooral drukker.” Signaleren is dan ook erg belangrijk. “Een kind krijgt genoeg slaap, als het door de week ’s ochtends spontaan wakker wordt en binnen een half uur na het opstaan trek heeft in ontbijt. En wanneer het in weekenden en vakanties niet veel later wakker wordt dan door de week. Bij slecht slapen zie je dat ouders ’s ochtends hun kind wakker moeten maken, ze traag op gang komen, snel in slaap vallen op de bank en gedrags- en concentratieproblemen hebben.” Deze informatie krijg je vooral bij een goede overdracht van ouders. Het is dus goed om het onderwerp bespreekbaar te maken, maar ook belangrijk dat je als medewerker kennis hebt over slaap en wat invloed heeft op slaap.

Hoe maak je werk van slaap

“Bij de dagopvang is het slim om voordat een baby is geboren al tijdens de intake dit onderwerp aan te stippen. Geef aan dat de kinderopvang graag goed en veilige zorg wil bieden en leg uit dat de baby’s in de opvang veilig slapen en dat betekent op de rug. En vraag of ze hun baby laten wennen aan dit ‘horizontaal slapen’, zodat het gemakkelijk in slaap valt op de opvang, omdat het dit gewend is. Dit voorkomt een boel stress voor de baby, de pedagogisch professional die de baby verzorgt en de andere kinderen.”
“Daarnaast kun je tijdens de invulling van de dag van alles doen om te werken aan goede slaap. Stimuleer voldoende beweging. Dit heeft een positieve invloed op de slaap van kinderen: zo kunnen ze makkelijker op tijd, dieper en langer slapen. Ga naar buiten! Buitenspelen – wat veel actiever is dan binnenspelen – helpt niet alleen voor meer beweging. Blootstelling aan daglicht helpt namelijk ook bij het beter slapen ’s nachts.”

Voor kinderen die willen ontspannen of iets voor zichzelf willen doen kan het fijn zijn om een rustig hoekje op te zoeken. Bovendien kunnen kinderen die overprikkeld zijn zich hier even terugtrekken. Monique: “Dit kan een ingericht, prikkelarm hoekje zijn, of een aparte ruimte bij de bso. Informeer ouders over het belang van goed slapen en geef ze tips mee voor thuis, bijvoorbeeld over de slaaproutine of afspraken over beeldschermen. Tot slot: geen kind is hetzelfde. Erken dat kinderen verschillen in wat ze nodig hebben.”

Ga ook aan de slag met slaap

Ga ook aan de slag met slaap

Wil jij verder werken aan slaap? Je leest alles hierover op onze themapagina

Werken aan goed slapen (0-4 jaar)