• Stel een mediaopvoedingsbeleid op. Welke visie heeft jullie kinderopvangorganisatie of gastouderbureau op mediaopvoeding?
• Beschrijf in het beleid in ieder geval wat jullie doen om bij te dragen aan mediaopvoeding.
• Bedenk als gastouderbureau hoe je gastouders kunt ondersteunen bij het vastleggen van het mediaopvoedingsbeleid in hun pedagogisch werkplan.
• Je kunt het mediaopvoedingsbeleid ook koppelen aan het pedagogisch beleid, gezondheids- en veiligheidsbeleid.
• Beschrijf in het beleid waarom je als opvang gebruik maakt van digitale media. Media zijn niet meer weg te denken uit onze samenleving, ook niet uit de leefwereld van jonge kinderen. Door bewust gebruik te maken van media, bereid je kinderen goed voor op een veilige en gezonde omgang met digitale media.  
• Beschrijf in het beleid van welke digitale media je wel en niet gebruik maakt in de kinderopvang. Als gastouderbureau kan je ook opnemen wat je gastouders wel en niet aanraadt te gebruiken. Welke media zijn geschikt? Zo stel je heldere grenzen voor kinderen, ouders, medewerkers en gastouders.  
• Benoem ook hoeveel je gebruik maakt van digitale media. Zijn er schermtijdregels? Specifieke momenten op de dag wanneer je wel en niet gebruik maakt van media? Hoe zorg je voor een goede balans? 
• Het is belangrijk de rol van pedagogisch medewerkers en gastouders te beschrijven rond digitale media. Hoe begeleiden zij de kinderen? Wat moeten zij kunnen? Hoe zorg je ervoor dat zij deskundig zijn? 
• Het heeft meerwaarde als je ook beschrijft hoe je samenwerkt met ouders/verzorgers rond mediaopvoeding. Hoe verhoudt het digitale mediagebruik in de opvang zich tot het mediagebruik thuis? Hoe toon je het juiste voorbeeld? 
• Laat het beleid zich niet beperken tot regels, maar bespreek de manier waarop je media inzet. 

• Informeer medewerkers, gastouders en ouders/verzorgers tenminste jaarlijks over het beleid.
• Stel het beleid op in samenwerking met medewerkers, gastouders en ouders/verzorgers.
• Laat ouders/verzorgers zien hoe jullie media op een bewuste en actieve manier inzetten.
• Schenk regelmatig aandacht aan het thema media in de nieuwsbrief voor ouders, bijvoorbeeld in een vaste rubriek. Noem hierin feiten en tips over mediagebruik en licht regelmatig een onderdeel van het mediaopvoedingsbeleid toe. Deel bijvoorbeeld een linkje van een luisterboek of digitaal prentenboek met ouders dat past bij het thema van de groep, of een ander actueel thema.
• Meld veranderingen in het beleid, bijvoorbeeld na evaluatie, via een nieuwsbericht op de website of in een nieuwsbrief.

• Borg taken en verantwoordelijkheden. Maak bijvoorbeeld één medewerker verantwoordelijk voor het actualiseren van het mediaopvoedingsbeleid.
• Denk ook aan uitvoeren en handhaven van het beleid, inclusief afstemming en communicatie met medewerkers, gastouders, ouders/verzorgers en kinderen.

• Evalueer jaarlijks of het bestaande beleid werkbaar is voor pedagogisch medewerkers, gastouders en ouders/verzorgers.

• Volg regelmatig (online) kennissessies over mediaopvoeding. Tijdens de Media Ukkie Dagen, in het voorjaar, vinden er online en op verschillende plekken in het land sessies plaats over mediaopvoeding voor het jonge kind, gericht op professionals en ouders/verzorgers. Zie voor actuele informatie www.mediaukkiedagen.nl.
• Heeft jullie organisatie een coach Gezonde Kinderopvang? Gebruik de themamodule mediaopvoeding uit de scholing van Gezonde Kinderopvang. Daarmee help je pedagogisch medewerkers en gastouders hun kennis en vaardigheden rond dit thema te verdiepen. Log in op Mijngezondekinderopvang.nl.

• Gebruik de dagritmekaart 'Media' Deze bevatten inspiratie voor leuke activiteiten die pedagogisch medewerkers en gastouders kunnen doen met jonge kinderen (1,5 tot 4 jaar). 
• Blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen rond mediaopvoeding, via www.mediasmarties.nl, www.netwerkmediawijsheid.nl en de bibliotheek.
• De verbinding met andere activiteiten speelt een belangrijke rol: door digitaal en fysiek spel af te wisselen en de verbinding tussen beide te leggen, ontwikkelen kinderen zich op verschillende manieren en op verschillende gebieden.
• Zet media bewust in als middel om kinderen te laten spelen en daarmee hun ontwikkeling te ondersteunen, náást boeken en speelgoed. Zo bied je kinderen een extra speelcontext waarmee je bijvoorbeeld woorden uit een thema weer gebruikt.
• Zet media bewust in als middel en begeleid online spel. Samen spelen betekent ook zorgen voor interactie: praat erover, laat kinderen reageren. Dat is niet alleen goed voor de ontwikkeling van kinderen, maar het verhoogt ook het speelplezier.
• Gebruik de mogelijkheden van media: vergroot de wereld van kinderen door hen iets te tonen dat ze jou in de werkelijkheid niet kunt laten zien. Koppel er een fysieke activiteit aan vast, zo leg je verbanden tussen digitaal en fysiek spel.
• Een fysieke beleving heeft altijd de voorkeur boven een filmpje. Vraag je  af wat de meerwaarde is van digitale beelden. Is het mogelijk om zelf met de kinderen naar zee te gaan? Dan heeft dat de voorkeur. Of kun je met een filmpje een wereld laten ontdekken die fysiek niet mogelijk is? De pedagogisch medewerker of gastouder bepaalt hoe en wanneer het iets toevoegt aan de spelactiviteiten.
• Het is de belangrijkste taak van pedagogisch medewerkers en gastouders te zorgen dat kinderen zich optimaal ontwikkelen. Media kunnen daarbij een middel zijn, maar de pedagogisch medewerker of gastouder activeert de ontwikkeling van kinderen door interactievaardigheden toe te passen.
• Zodra je een laptop of tablet gebruikt, bijvoorbeeld voor een spelletje, laat kinderen deze zoveel mogelijk zelf bedienen en kijk en help mee. Je zal hiermee zien hoe digitaal vaardig kinderen (al) zijn.
• Organiseer workshops en/of informatieavonden voor medewerkers, gastouders en ouders/verzorgers over mediaopvoeding. Zoek hierin bijvoorbeeld de samenwerking met de bibliotheek.

• Pedagogisch medewerkers en gastouders hebben niet alleen een voorbeeldfunctie voor kinderen, ook voor ouders! Ruim de helft van de ouders is zich bewust van de invloed van hun eigen mediagebruik op dat van hun kind, maar tegelijkertijd geeft ook bijna de helft van de ouders/verzorgers aan het moeilijk te vinden om het goede voorbeeld te geven. Zij kunnen hier hulp bij gebruiken.

• Gebruik de tablet vooral in een kleine kring. Vanwege het schermformaat, maar ook omdat het de interactiemogelijkheden vergroot. Zet de tablet op kijkhoogte en kijk zelf mee. Wil je in een grotere groep kijken, zorg dan voor een groter scherm op kijkhoogte van de kinderen.
• Gebruik je een tablet voor administratieve handelingen? Leg de tablet buiten het zicht en gebruik deze alleen op vaste momenten. Gebruik de tablet op een vaste plek, zo veel mogelijk buiten het zicht van de kinderen.
• Gebruik in de speelleeromgeving ook levensechte digitale middelen. Kies bijvoorbeeld voor een dummy smartphone en een laptop, niet voor een draaitelefoon of vaste computer. Zo kunnen kinderen in een veilige omgeving leren omgaan met digitale media.

• Veel ouders/verzorgers, maar ook pedagogisch professionals zijn aanvankelijk tegen media inzetten in de opvang. Ze maken zich zorgen dat kinderen niet meer voldoende (buiten)spelen. Praat er daarom samen met ouders/verzorgers, pedagogisch professionals over.
• Informeer ouders/verzorgers over geschikte media voor jonge kinderen en het belang van goede begeleiding. En inspireer ze na te denken over mediaopvoeding binnen het gezin. Laat hen zien hoe je eenvoudig en effectief een koppeling tussen digitaal en fysiek spel maakt.
• Adviseer ouders/verzorgers eventueel over afspraken rond mediagebruik thuis. Denk aan schermgebruik vermijden vlak voor het slapengaan, aangezien dit de slaapkwaliteit van kinderen kan verminderen. Ouders kunnen schermgebruik vervangen door bijvoorbeeld samen een boek lezen. Kijk ook bij Slaap in de dagopvang.
• Deel informatie met ouders/verzorgers, denk aan blogs of artikelen van Netwerk Mediawijsheid, MediaSmarties of het NJi.

• Mediaopvoeding krijgt meer aandacht als iedereen zich erbij betrokken voelt. Zorg daarom dat kinderen, ouders/verzorgers, medewerkers en gastouders ook een rol kunnen spelen bij activiteiten.

• Geef als medewerkers en gastouders het goede voorbeeld.
• Het gedrag van de pedagogisch medewerker en gastouder bepaalt mede hoe kinderen met media omgaan. Denk maar eens aan op de telefoon kijken tijdens eten of spelen, en op welke tijden en hoe lang de computer of televisie aanstaat. Geef het goede voorbeeld als je wilt dat kinderen een goede balans weten te vinden tussen digitaal en fysiek spel.
• Ouders/verzorgers spelen de grootste rol in de mediaopvoeding van hun kind. Realiseer je dat jullie als kinderopvang een voorbeeld voor hen bent, ouders weten zelf vaak niet goed hoe ze met media om moeten gaan. Neem ouders hier daarom in mee. Informeer ze over de zorgen en kansen van mediagebruik en hoe zij hier aan kunnen bijdragen.
• Organiseer bijvoorbeeld een ouderavond over mediaopvoeding, deel informatieve sites met ouders/verzorgers in de nieuwsbrief en geef ze voorbeelden hoe zij digitale activiteiten kunnen koppelen aan offline activiteiten.

• Betrek lokale samenwerkingspartners met specifieke deskundigheid, kennis en ideeën bij de activiteiten die je organiseert. Denk aan een (Gezonde) school in jouw buurt, Jeugdgezondheidszorg (GGD Gemeentelijke gezondheidsdienst (Gemeentelijke gezondheidsdienst )) of aan je gemeente.
• Wil je meer werk maken van het thema mediaopvoeding? Neem contact op met de bibliotheek en verken wat jullie voor elkaar kunnen betekenen.
• Organiseer bijvoorbeeld samen met de bibliotheek, het consultatiebureau en/of een dichtbij gelegen school een informatiesessie over mediaopvoeding.
• Werk samen met experts rond mediaopvoeding, kinderpsychologie en digitale veiligheid om medewerkers te trainen en te adviseren.

• Zorg dat je weet hoe het met de kinderen gaat rond mediaopvoeding.
• Informeer je jaarlijks met de uitkomsten van het Iene Miene Media onderzoek (gepubliceerd tijdens de Media Ukkie Dagen in het voorjaar). Het Iene Miene Media rapport beschrijft de uitkomsten van een uitvraag onder ouders van jonge kinderen (0-6 jaar). Het rapport beschrijft welke media een kind thuis gebruikt, de schermtijden thuis, het doel van het mediagebruik thuis en de relatie tot andere activiteiten.  
• Bespreek regelmatig ook het mediagebruik thuis met ouders/verzorgers. Welke media zetten zij in? Waar lopen ze tegenaan? Hoeveel schermtijd krijgen de kinderen? De website van het NJi geeft tips voor het voeren van dit gesprek. Stel eventueel periodiek vragenlijsten op voor ouders/verzorgers om hier inzicht in te krijgen.

• Effectief werken aan mediaopvoeding vraagt dat pedagogisch medewerkers en gastouders alert te zijn op problemen of zorgen. En dat zij weten wat ze met een signaal doen. 
• Observeer dagelijks het mediagebruik van kinderen. Overmatig(e) (vragen om) schermtijd en obsessief gedrag met bepaalde media zijn tekenen van problematisch mediagebruik.
• Krijg inzicht in hoe digitaal vaardig kinderen (al) zijn door kinderen de digitale middelen zoals een tablet of dummy smartphone te laten bedienen en zelf mee te kijken.
• Bepaal als gastouderbureau in de evaluatiegesprekken met gastouders samen hoe zij op problematisch mediagebruik signaleren en welke maatregelen zij kunnen nemen.
• Gebruiken jullie een ouderapp voor de communicatie? Check bij ouders/verzorgers of het hen lukt om hier toegang toe te krijgen en of ze de app naar behoren begrijpen. Wees ook alert op beperkte digitale vaardigheden bij ouders/verzorgers, oefen in dit geval regelmatig met ouders het gebruik van de app en verwijs hen door voor extra hulp (bekijk of er een instantie is in de buurt die volwassenen begeleiding biedt als het gaat om digitale vaardigheden, bijvoorbeeld de bibliotheek).
•  Zorg dat signalen in jullie organisatie worden opgepakt.

Ga in gesprek met ouders over je zorgen. Vraag hen of je hen ergens bij kunt helpen. Stel bijvoorbeeld voor een groepsgesprek te organiseren met meerdere ouders die tegen hetzelfde probleem aanlopen.