Door te werken met het Stappenplan werken aan Gezonde Kinderopvang, een handige tool voor managers en (staf)medewerkers in de kinderopvang. Met dit stappenplan werk je op een praktische manier structureel en integraal aan een gezonde leefstijl van jonge kinderen in jullie opvang. Deze aanpak sluit aan bij wensen en behoeften van de organisatie en de directe omgeving en versterkt wat de kinderopvangorganisatie al doet.  

De Scholing Een Gezonde Start helpt bij het werken met de aanpak Gezonde Kinderopvang. In deze scholing leren pedagogisch medewerkers en gastouders hoe je samen met ouders en kinderen een gezonde, actieve en veilige omgeving biedt en zelf het gezonde voorbeeld geeft. Bij de scholing hoort een train-de-trainer, die stafmedewerkers opleidt tot coach Gezonde Kinderopvang. De coach wordt hét aanspreekpunt voor gezonde leefstijl binnen de organisatie en schoolt en coacht de eigen medewerkers structureel in Een Gezonde Start.

Met elke stap die jullie zetten voor een Gezonde Kinderopvang, geef je de kinderen in jullie opvang de gezonde start die ze verdienen. Dat willen we belonen en daarom werkt het programma Gezonde Kinderopvang met incentives. Met dit beloonsysteem inspireren en enthousiasmeren we coaches en hun organisaties om telkens een volgende stap te zetten om gezonde leefstijl steeds meer te borgen in de dagelijkse praktijk.

Stap 1 - organisatie heeft opgeleide coach = certificaat

Jullie (staf)medewerker heeft de train-de-trainer met succes gevolgd.
Beloning: ingelijst certificaat voor de organisatie/locatie, met bijbehorende felicitatiebrief om de organisatie aan te moedigen ook de vervolgstappen te zetten. Jullie organisatie/locatie staat vanaf het volgende kwartaal op de kaart Organisaties met een coach op Gezondekinderopvang.nl.

Stap 2 - basismodule afgerond = communicatiepakket

De coach heeft de volledige basismodule van de scholing gegeven aan de eigen pedagogisch medewerkers en dit vastgelegd in de digitale leeromgeving.
Beloning: de coach ontvangt ons communicatiepakket. Dat bevat het logo Wij werken aan Gezonde Kinderopvang, een (concept)persbericht en tips hoe jullie organisatie intern en extern het behaalde succes kan delen en laten zien dat jullie werken aan Gezonde Kinderopvang.

Stap 3 - plan van aanpak voor gezondheidsthema = kans op workshop

Jullie organisatie heeft voor een van de gezondheidsthema’s een plan van aanpak opgesteld (rond vier pijlers) en dit plan ingediend via de Monitor Gezonde Kinderopvang of gezondekinderopvang@rivm.nl.
Beloning: de organisatie/locatie maakt kans op inhoudelijke workshop voor jullie medewerkers of een ouderavond van een van de betrokken kennisinstituten (bijv. rondom voeding, mediawijsheid, interactie vaardigheden). 

Stap 4 - sfeerimpressie evaluatie plan van aanpak = kans op tegoedbon

Jullie organisatie heeft het plan van aanpak rond gezondheidsthema uitgevoerd en geëvalueerd en hiervan een sfeerimpressie (met foto of video) ingediend via de Monitor Gezonde Kinderopvang of gezondekinderopvang@rivm.nl.
Beloning: jouw organisatie dingt mee naar een tegoedbon ter waarde van 500 euro. In overleg met het programma te besteden aan een tastbaar cadeau naar keuze, denk aan watertappunt, groente- en fruitpakket, beweegtoestel.

Het programma Gezonde Kinderopvang bestaat vier jaar en gaat door met een nieuwe programmaperiode (2021 tot 2025). Wat is er gedaan en wat hebben we samen met de professionals in gang gezet binnen de kinderopvang? En wat zeggen zij er zelf over? Dit lees je in de factsheet Vier jaar Gezonde Kinderopvang (2017-2020). 

De brochure ‘Een gezonde kinderopvang in de praktijk’ informeert je over de pilot van de scholing Een Gezonde Start en aanpak Gezonde Kinderopvang in 2016. 

Kinderopvangorganisaties die werken met de aanpak Gezonde Kinderopvang werken planmatig en integraal aan de gezondheid en gezonde leefstijl van jonge kinderen. Deze aanpak heeft dezelfde basis als de Gezonde School-aanpak. We spreken van een doorgaande lijn, zodat voor kinderen aandacht voor gezonde leefstijl vanzelfsprekend is. Lees meer in het interview Met doorgaande lijn is aandacht voor gezonde leefstijl vanzelfsprekend.

De GGD Gemeentelijke gezondheidsdienst (Gemeentelijke gezondheidsdienst ) is gespecialiseerd in integraal werken aan gezondheid en heeft kennis van de gezondheid van kinderen in de leeftijd van 0-19 jaar. GGD’en adviseren scholen over de Gezonde School-aanpak, die ook de basis is van de aanpak Gezonde Kinderopvang. Adviseurs en zorgverleners van GGD’en kennen de doorgaande lijn tussen de kinderopvang en scholen.
Zij kunnen meedenken met de coach Gezonde Kinderopvang en adviseren hoe je structureel werkt aan een gezonde leefstijl. Bovendien heeft de GGD toegang tot een lokaal netwerk waar de kinderopvang zijn voordeel mee kan doen. Denk bijvoorbeeld aan scholen, gemeenten, lokale programma’s als JOGG en aan lokale experts zoals buurtsportcoach, diëtist, etc. Ook kent een GGD het landelijke effectieve activiteitenaanbod voor de kinderopvang.
Deze adviesrol staat los van de wettelijke taak die de GGD heeft als toezichthouder op de kwaliteit in de kinderopvang.

Gezonde Kinderopvang heeft geen vignet zoals een vignet Gezonde School. Hiervoor is gekozen op basis van de meningen vanuit de kinderopvang zelf. Uit een verkenning (2014) weten we dat brancheorganisaties en kinderopvangorganisaties kanttekeningen plaatsen bij een vignet. Men noemde de bijvoorbeeld: ‘werken aan gezondheid in de kinderopvang moet normaal zijn, een vignet is dan niet onderscheidend’ en ‘een vignet ontwikkelen en onderhouden kost veel geld, benut dat liever voor implementatie.’

Op Gezondekinderopvang.nl is te zien welke kinderopvangorganisaties een coach hebben. Coaches zelf ontvangen na het succesvol volgen van de train-de- trainers een certificaat. Daarnaast ontvangt de organisatie een ingelijst certificaat waarmee zij kan laten zien dat men werkt met een coach Gezonde Kinderopvang.

Coaches die hun medewerkers hebben geschoold in de basismodule van Een Gezonde Start krijgen een communicatiepakket. Dat bevat onder andere een persbericht, het logo van Gezonde Kinderopvang en tips hoe zij de afronding van de eerste module van Een Gezonde Start kunnen markeren en promoten binnen en buiten hun organisatie. 

De scholing Een Gezonde Start omvat een train-de-trainer en een scholing voor de pedagogisch medewerkers. De tweedaagse train-de-trainer leidt een stafmedewerker op tot coach Gezonde Kinderopvang. Deze fungeert als aanspreekpunt rond gezonde leefstijl en is opgeleid om de scholing aan collega's te kunnen geven. Deelnemers leren in de train-de-trainer werken met de aanpak Gezonde Kinderopvang.

De scholing Een Gezonde Start voor pedagogisch medewerkers bestaat allereerst uit een basismodule over leefstijl en de interactie over leefstijl met kinderen en ouders. Daarnaast zijn er verdiepende themamodules over: voeding, beweging, gezond gewicht en veilig gedrag & veilige omgeving.

De train-de-trainer is voor pedagogisch stafmedewerkers in de kinderopvang die ervaring hebben in coachen en leiding geven. Deelnemers werken in een kinderopvangorganisatie (dagopvang, gastouderopvang of bso) en gaan in hun organisatie aan de slag met Gezonde Kinderopvang.

Vanwege het grote animo zijn de train-de-trainer vaak in korte tijd volgeboekt. Houd daarom de website en nieuwsberichten in de gaten. Je kunt je via de aanmeldlink op de scholingspagina ook op de wachtlijst laten plaatsen. 

Per kinderopvangorganisatie kunnen twee (staf)medewerkers zich kosteloos laten opleiden tot coach Gezonde Kinderopvang. Wel moet de deelnemer aan een aantal voorwaarden voldoen en van de eigen organisatie tijd krijgen om de tweedaagse train-de-trainer te volgen en ermee aan de slag te gaan in de organisatie.

De scholing Een Gezonde Start is volledig uitgewerkt in een digitale leeromgeving voor coaches Gezonde Kinderopvang. Alle werkvormen, beeldmaterialen en achtergrondinformatie zijn daar beschikbaar. Daarnaast kunnen coaches via de Monitor Gezonde Kinderopvang bijhouden hoever ze zijn en wat een volgende stap kan zijn bij hun werk aan Gezonde Kinderopvang. Ook ontvangen coaches de Nieuwsupdate Gezonde Kinderopvang, die is speciaal voor coaches. Verder zijn er intervisiedagen waar coaches hun ervaringen kunnen delen en aan de slag gaan in verdiepende workshops.

De Monitor Gezonde Kinderopvang ondersteunt coaches bij hun werk aan Gezonde Kinderopvang. Via de monitor houdt de coach bij welke stappen men al heeft gezet en krijgt men suggesties voor vervolgstappen.  De monitor is een besloten omgeving is alleen toegankelijk voor coaches. Ben jij coach, dan ontvang je een persoonlijke mail met de inloggegevens van de monitor. 

Op Gezondekinderopvang.nl zie je op een kaart van Nederland welke organisaties een coach Gezonde Kinderopvang in dienst hebben. Je kunt ook een tabel met organisaties met een coach bekijken en deze downloaden. 

De train-de-trainer leidt coaches Gezonde Kinderopvang op om vervolgens eigen medewerkers te scholen en op een structurele manier en met effect te werken aan gezonde leefstijl binnen de eigen organisatie. De coach kan geen andere medewerkers opleiden tot coach.

Als je wilt communiceren over Gezonde Kinderopvang, dan kun je gebruikmaken van materialen uit de toolkit Gezonde Kinderopvang. Hier vind je bijvoorbeeld een beknopte folder en artikelen.

Informatie zoals folders of brochures kun je aanvragen bij de partnerorganisatie die betrokken bij het betreffende gezondheidsthema voor dagopvang en bso. Bij ieder gezondheidsthema lees je bij welke partnerorganisatie je terecht kunt.  

In de nieuwsupdate Gezonde Kinderopvang vind je actuele informatie, tips en ervaringen die je op weg kunnen helpen en inspireren bij het werken aan gezonde leefstijl in de kinderopvang. Deze nieuwsupdate richt zich op de coaches Gezonde Kinderopvang, die de train-de-trainer ‘Een Gezonde Start’ hebben gevolgd, maar ook andere belangstellenden kunnen zich abonneren. Mail je naam, de naam van jullie organisatie en het e-mailadres naar info@scholingeengezondestart.nl. Dan krijgen jullie voortaan elke twee maanden de nieuwsupdate in jullie inbox. 

Erkende activiteiten voor de kinderopvang krijgen een prominente plek in de activiteitenoverzichten op Gezondekinderopvang.nl. Een erkende activiteit is van goede kwaliteit, goed uitvoerbaar in de praktijk en biedt een grotere kans op effect. Een onafhankelijke erkenningscommissie heeft dit vastgesteld. Als eigenaar kan je ook jullie leefstijlactiviteit laten beoordelen. We zijn altijd op zoek naar goede interventies. Kijk voor meer informatie over dit erkenningstraject op Loketgezondleven.nl. Heb je vragen? Stuur dan een e-mail naar: gezondekinderopvang@rivm.nl.